Một trong những dược liệu có công dụng tuyệt vời ở Việt Nam phải kể đến dây thìa canh. Dây thìa canh có mặt trong nhiều sản phẩm hỗ trợ điều trị các bệnh tiểu đường, đau nhức xương khớp, cao huyết áp,…. Vậy dây thìa canh là thảo dược gì? Nguồn gốc của dây thìa canh từ đâu? Dây thìa canh có tác dụng gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Dây thìa canh là gì? Nguồn gốc và nơi trồng
Dây thìa canh có tên khoa học gọi là Gymnema sylvestre xuất xứ từ những khu vực nhiệt đới Ấn Độ, châu Úc và châu Phi. Đây là loại cây được trồng ở các tỉnh miền Bắc nước ta như: Hòa Bình, Yên Bái, Hải Phòng, Thanh Hóa, Ninh Bình. Nhưng tỉnh Thái Nguyên, Nam Định được người dân trồng nhiều hơn.
Đặc tính: Dây thìa canh thuộc nhóm cây bụi leo thân gỗ với những chiếc lá rộng rũ xuống nhìn như chiếc thìa. Thân leo có chiều dài trung bình từ 5m đến 10m và đường kính khoảng 3mm, có nhựa màu trắng. Hoa có 5 cánh màu vàng hoặc màu trắng, mọc thành chùm ở nách lá. Quả hình bầu, kích thước khoảng 5cm, có lông, hạt có hình dẹp. Khoảng giữa tháng 7 và tháng 8 là mùa hoa dây thìa canh nở. Khi quả chín sẽ tách ra làm hai giống như hai chiếc thìa mở ra. Có lẽ vì vậy mà có tên là dây thìa canh.
Đối với dây thìa canh, tất cả các bộ phận của cây gồm thân dây, hoa, lá và quả đều được dùng làm nguyên liệu thuốc chữa bệnh.
Thành phần hóa học của dây thìa canh? Phản ứng với cơ thể
Dây thìa canh có thành phần hóa học đa dạng bao gồm:
- Gymnema Sylvestre kiềm hóa ở lần thứ 4 (GS4): có tác dụng kích thích tuyến tụy tăng sản xuất insulin. Nó còn làm giảm khả năng hấp thu đường ở ruột.
- Peptide Gumarin: kích thích vùng dưới đồi làm mất cảm giác ngọt và đắng ở lưỡi. Nhưng nó chỉ tồn tại khi cây tươi.
- Anthraquinone: kích thích hoạt động của ruột, giúp giảm đau và chống viêm.
- Hentriacontane: có tác dụng kháng viêm tốt.
- ∝ và β- chlorophylls: giúp cây hấp thụ ánh sáng tốt.
- Phytin: có nhiều ở hạt có tác dụng chống oxy hóa.
- Axit tartaric: là axit hữu cơ góp phần tạo nên hương vị trong sản xuất thuốc tây.
- Axit fomic: có vai trò là chất trung gian tổng hợp hóa học.
- Axit butyric: là axit béo giúp giảm cân.
- Và một số thành phần hóa học khác có hàm lượng rất ít.
Phản ứng của dây thìa canh với cơ thể:
- Giảm hấp thu Glucose ở ruột.
- Tăng sản xuất và hoạt tính insulin.
- Tăng men sử dụng đường ở mô và cơ.
- Từ đó giúp hạ đường huyết.
- Tăng thải Cholesterol, giảm mỡ máu. Chính vì vậy, ngăn ngừa các biến chứng tiểu đường.
Công dụng của dây thìa canh
Dây thìa canh có tác dụng hỗ trợ trong điều trị bệnh đái tháo đường
Trong dây thìa canh có lượng lớn axit Gymnemic có tác dụng kích thích tuyến tụy sản xuất insulin. Mà insulin được biết đến với vai trò quan trọng là điều hòa lượng đường trong cơ thể. Nên dây thìa canh được coi là “dược liệu vàng” trong việc điều trị bệnh tiêu tiểu đường. Nó giúp giảm nguy cơ biến chứng của tiểu đường như: đau tim, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, loét chân, bệnh thận,…
Giảm cân, chống béo phì
Trong dây thìa canh có axit béo Butyric giúp làm chậm quá trình chuyển hóa thức ăn và làm giảm cảm giác thèm ăn. Do đó, dây thìa canh được biết đến lợi ích giảm cân và phòng chống bệnh béo phì.
Giảm mỡ máu
Các nhà khoa học đã làm thí nghiệm cho chuột uống dịch ép từ dây thìa canh và phát hiện những chú chuột này có lượng cholesterol và chất béo trung tính giảm.
Sau đó đã phân tích và chỉ ra dây thìa canh có tác dụng giảm mỡ máu nhờ vào lượng GS4. Vì vậy, những người mỡ máu nên dùng dây thìa canh hàng ngày. Ngoài ra, dây thìa canh giúp cải thiện mất ngủ.
Hỗ trợ trong điều trị tăng huyết áp
Huyết áp cao thường gặp ở những người mắc bệnh đái tháo đường và béo phì. Việc sử dụng dây thìa canh đúng cách hàng ngày giúp hỗ trợ trong điều trị đái tháo đường, giảm cân. Qua đó, dây thìa canh giúp khống chế tình trạng huyết áp tăng.
Ổn định nhịp tim
Những người bệnh tiểu đường và béo phì, khi huyết áp tăng cao dẫn đến nhịp tim tăng. Khi nhịp tim tăng quá cao và đột ngột gây nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong nếu không được can thiệp kịp thời. Bởi vì dây thìa canh có khả năng điều hòa đường trong cơ thể ở mức ổn định nên giúp bệnh nhân đái tháo đường luôn ổn định huyết áp và nhịp tim cũng ổn định.
Là mất cảm giác vị ngọt và đắng
Nhờ Peptide Gumarin có trong dây thìa canh kích thích vùng dưới đồi làm lưỡi mất cảm giác vị ngọt và đắng. Tuy nhiên, nó chỉ kéo dài trong khoảng 2 – 3 giờ vì trong huyết tương có chất kháng lại Peptide Gumarin.
Chống viêm trong điều trị vết thương do rắn cắn
Trong rễ cây dây thìa canh, tìm thấy Anthraquinone và Hentriacontane có tác dụng chống viêm làm dịu vết thương do rắn cắn.
Kích thích khả năng tiêu hóa
Trong dây thìa canh có một lượng axit béo nhất định giúp kích thích tiêu hóa thức ăn, cải thiện khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng trong thức ăn. Uống trà dây thìa canh mỗi ngày giúp ăn ngon miệng và hệ tiêu hóa tốt.
Hỗ trợ trong điều trị đau nhức xương khớp
Trong thành phần dây thìa canh có một số chất chống viêm hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp như viêm khớp, viêm đa khớp,…